γέμω

(AM γέμω)

είμαι γεμάτος από κάτι ή φορτωμένος με κάτι (α. «γέμουν τα δώματα λαό», Ερωτόκρ.

β. «γεμούσης τῆς νεώς», Ξεν.

γ. «πλοῑα γέμοντα χρημάτων», Θουκ.

δ. «γέμω ἐξ ἁρπαγῆς», ΚΔ

ε. «γέμουσι μέθης καὶ φόνου», Α. Κάλβος)

μσν.- νεοελλ.

γεμίζω κάτι («η ανδρεία σου γέμει κόσμον»)

αρχ.

φρ. «γέμοντι ἱστίῳ πλεῑν» — με γεμάτα, φουσκωμένα πανιά

νεοελλ.

(η μτχ. ως ουσ.) ο γέμων

το έμβλημα που ξεχωρίζει με το χρώμα ή το διαφορετικό μέταλλο μέσα σε θυρεό.

[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. συνδέεται με τον ομ. τ. γέντο «έλαβεν» < ρίζα *gem-, απ' όπου με μια ιδιάζουσα σημασιολογική εξέλιξη «παίρνω, κατέχω, πληρώ, γεμίζω» προήλθε η σημασία τής οικογένειας τού γέμω. Η λ. συνδέθηκε επίσης με το ουμβρ. kumiaf, ενώ αμφίβολος θεωρείται από μερικούς ο συσχετισμός με το λατ. gemo «στενάζω».

ΠΑΡ. γεμίζω

αρχ.

γέμος, γόμος

νεοελλ.

γεμάτος.

ΣΥΝΘ. υπεργέμω

αρχ.

απογέμω, καταγέμω, υπεργέμω].